Przedszkole Miejskie nr 2 w Chełmży

Nowe regulacje dotyczące wychowania przedszkolnego i obowiązku szkolnego

 

Opracowała: Diana Kaczorek, prawnik, legislator, pracownik administracji publicznej

 

Podstawa prawna:

 

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.),
• Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw(Dz.U. z 2013 r. poz. 827 ze zm.),
• Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw(Dz.U. z 2016 r. poz. 35).

 

23 stycznia 2016 r. weszła w życie Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, której zasadniczym założeniem jest przywrócenie rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci od siódmego roku życia. Oczywistą konsekwencją tej zmiany jest wydłużenie wieku, w którym dziecko ma prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego, oraz określenie wieku, w jakim maluch ma obowiązek odbyć roczne przygotowanie przedszkolne. Nowelizacja określa również warunki, po spełnieniu których dziecko ma prawo rozpocząć edukację w klasie I szkoły podstawowej jako sześciolatek, oraz okoliczności, w których rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego może być odroczone o rok, a w przypadku dzieci mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – do ukończenia dziewiątego roku życia.

 

Ustawa nowelizująca wydłużyła ponadto okres działania oddziałów przedszkolnych do 2019 r. oraz wzmocniła rolę kuratora oświaty w zakresie kształtowania sieci przedszkoli i planu sieci szkół, likwidacji i przekształcenia przedszkoli, szkół lub placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, a także w zakresie udzielania przez te jednostki zezwolenia na założenie przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego publicznego przedszkola, publicznej szkoły i publicznej placówki. Z uwagi na to, że zmiany odnoszące się do przedszkoli mają ścisły związek ze zmianami wynikającymi z podniesienia wieku spełniania obowiązku szkolnego, w niniejszym opracowaniu zostaną omówione kwestie dotyczące zarówno zmian w zakresie spełniania obowiązku szkolnego, jak i korzystania z wychowania przedszkolnego, a także wzajemny wpływ jednych zmian na drugie.

 

Obowiązek szkolny od siódmego roku życia

 

Zasadniczą zmianą uzasadniającą uchwalenie 29 grudnia 2015 r. Ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw było podwyższenie wieku dziecka rozpoczynającego spełnianie obowiązku szkolnego. Zmiana w art. 15 ust. 2 Ustawy o systemie oświaty zakłada, że obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończy ono siedem lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia. Przepis ten zacznie obowiązywać od 1 września 2016 r. Ustawodawca dopuszcza jednak możliwość, aby – na wniosek rodziców – dziecko rozpoczęło spełnianie obowiązku szkolnego od szóstego roku życia.

 

Zgodnie ze zmienionym art. 16 uso., który zacznie obowiązywać od 1 września 2016 r., na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej będzie mogło rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy sześć lat. Dyrektor szkoły podstawowej przyjmie je do szkoły pod warunkiem, że korzystało ono z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej, lub ma opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez publiczną albo niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną. Dziecko, które zostało wcześniej przyjęte do szkoły podstawowej, zwolnione jest z odbywania rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego.

 

Od 1 września 2016 r. zaczną również obowiązywać przepisy dopuszczające odroczenie o rok spełniania obowiązku szkolnego. Dotyczy ono dzieci, które w danym roku kończą siedem lat i tym samym powinny rozpocząć realizację obowiązku szkolnego. Wniosek w sprawie odroczenia składają rodzice w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy siedem lat, nie później niż do 31 sierpnia. Odroczenie dotyczy roku szkolnego, w którym dziecko ma rozpocząć spełnianie obowiązku szkolnego. Stosowny wniosek składany jest do dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka. Dziecko, któremu odroczono rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego, kontynuuje przygotowanie przedszkolne w przedszkolu lub w innej formie wychowania przedszkolnego, a do 31 sierpnia 2019 r. – również w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej.

 

Wprowadzono ponadto zmiany dotyczące odroczenia spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci mające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Od 1 września 2016 r. zacznie obowiązywać dodany doUstawy o systemie oświaty art. 16a, zgodnie z którym w przypadku dzieci mających takie orzeczenie rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego może być odroczone nie dłużej niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą one dziewięć lat. Dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, na wniosek rodziców odracza rozpoczęcie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym. Dziecko to kontynuuje przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, w innej formie wychowania przedszkolnego lub – do 31 sierpnia 2019 r. – również w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej, a dziecko mające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, z których jedną jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także w odpowiednim ośrodku.

 

Wychowanie przedszkolne

 

Skutkiem zmiany wieku rozpoczynania obowiązku szkolnego są zmiany odnoszące się do wychowania przedszkolnego. Zgodnie ze znowelizowanym art. 14 uso., który zacznie obowiązywać od 1 września 2016 r.,wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą one trzy lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą siedem lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach oraz w innych formach wychowania przedszkolnego, a do 31 sierpnia 2019 r. – również w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych. W przypadku dzieci mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej siedmiu lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończy ono dziewięć lat.

 

Dziecko w wieku sześciu lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego, a do 31 sierpnia 2019 r. – również w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej. Obowiązek ten rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy sześć lat. W przypadku dziecka mającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego obowiązek rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko rozpocznie spełnianie obowiązku szkolnego. Od 1 września 2017 r. zacznie z kolei obowiązywać zmieniony art. 14 ust. 3b uso., zgodnie z którym dzieci od trzeciego do piątego roku życia mają prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego w przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego, a obowiązkiem gminy będzie zapewnienie im warunków do realizacji tego prawa w:

 

• publicznym przedszkolu, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego, prowadzonych przez gminę, lub
• publicznym przedszkolu, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego, prowadzonych przez inną osobę prawną lub osobę fizyczną, położonych na obszarze gminy, lub
• niepublicznym przedszkolu lub niepublicznej innej formie wychowania przedszkolnego położonych na obszarze gminy.

 

Do 31 sierpnia 2019 r. korzystanie z wychowania przedszkolnego może odbywać się również w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych.

 

Przepisy przejściowe dotyczące obowiązku szkolnego w roku szkolnym 2015/2016 i 2016/2017

 

Z uwagi na okoliczność, że nowe przepisy zostały uchwalone w trakcie roku szkolnego 2015/2016 i w zakresie odnoszącym się do podniesienia wieku rozpoczynania spełniania obowiązku szkolnego zaczną obowiązywać od 1 września 2016 r., zaszła potrzeba wprowadzenia szczególnych regulacji odnoszących się do tych dzieci, które w roku szkolnym 2015/2016 rozpoczęły jako sześciolatki spełnianie obowiązku szkolnego w klasie I szkoły podstawowej. Zgodnie z art. 9 Ustawy z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw dzieci urodzone w 2009 r., które w roku szkolnym 2015/2016 rozpoczęły naukę w szkole podstawowej, na wniosek rodziców, złożony do 31 marca 2016 r., mogą w roku szkolnym 2016/2017 kontynuować naukę w klasie I. W tym przypadku dziecko nie bierze udziału w postępowaniu rekrutacyjnym do klasy I na rok szkolny 2016/2017. Dziecko, którego rodzice złożyli wniosek, kontynuuje naukę w klasie I, z tym że w tym roku szkolnym nie podlega ono klasyfikacji rocznej i promowaniu do klasy II ani nie otrzymuje świadectwa szkolnego promocyjnego.

 

Opcjonalnie, zamiast kontynuowania w roku szkolnym 2015/2016 nauki w klasie I, dziecko może korzystać z wychowania przedszkolnego w wybranym przez rodziców przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, jeżeli, odpowiednio, dyrektor przedszkola lub szkoły podstawowej albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego wyrazi zgodę na przyjęcie dziecka w trakcie roku szkolnego. O przyjęciu dyrektor przedszkola, szkoły podstawowej albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego niezwłocznie informuje dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka. W przypadku nieprzyjęcia dziecka do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego w trakcie roku szkolnego kontynuuje ono naukę w klasie I szkoły podstawowej.

 

Ustawodawca dopuścił również możliwość, aby dzieci urodzone w pierwszej połowie 2008 r., które w roku szkolnym 2015/2016 uczęszczają do klasy II szkoły podstawowej, na wniosek rodziców, złożony w terminie do 31 marca 2016 r., mogły w roku szkolnym 2016/2017 kontynuować naukę w klasie II (art. 11 Ustawy z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw). Dziecko, którego rodzice złożyli wniosek, do końca roku szkolnego 2015/2016 nadal uczęszcza do szkoły jako uczeń klasy II, a następnie w roku szkolnym 2016/2017 kontynuuje naukę jeszcze raz w klasie II. W roku szkolnym 2015/2016 nie podlega klasyfikacji rocznej i promowaniu do klasy III ani nie otrzymuje świadectwa szkolnego promocyjnego.

 

W art. 10 Ustawy z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustawwprowadzono rozwiązania przewidujące możliwość odroczenia spełniania obowiązku szkolnego w roku szkolnym 2016/2017 przez dzieci urodzone w 2007 r., mające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którym odroczono spełnianie obowiązku szkolnego w roku szkolnym 2015/2016, a także możliwość odroczenia spełniania obowiązku szkolnego w latach szkolnych 2016/2017 i 2017/2018 przez dzieci urodzone w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2008 r., mające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którym odroczono spełnianie obowiązku szkolnego w roku szkolnym, odpowiednio, 2015/2016 lub 2016/2017. W konsekwencji dzieci te będą mogły w tym czasie korzystać z wychowania przedszkolnego.

 

Przepisy przejściowe dotyczące wychowania przedszkolnego obowiązujące w 2016 i 2017 r.

 

Zgodnie z art. 6 Ustawy z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw od 1 września 2016 r. dziecko w wieku pięciu lat ma prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego. Prawo to uzyskuje z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym kończy pięć lat. Młodsze dzieci (czterolatki) mają obecnie prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego ustalone na podstawie art. 7 Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku na gminę został nałożony obowiązek zapewnienia warunków do realizacji tego prawa. Gmina ma obowiązek zapewnić dzieciom możliwość korzystania z wychowania przedszkolnego w:

 

• publicznym przedszkolu, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego lub oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, prowadzonych przez gminę, lub
• publicznym przedszkolu, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego lub oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, prowadzonych przez inną osobę prawną lub osobę fizyczną, położonych na obszarze gminy, lub
• niepublicznym przedszkolu lub niepublicznej innej formie wychowania przedszkolnego położonych na obszarze gminy.

 

Z kolei obowiązek zapewnienia warunków do korzystania z wychowania przedszkolnego przez dzieci trzyletnie będzie spoczywał na gminach od 1 września 2017 r.